Nie było miejsca na świecie, gdzie nie zachwycano się tym metalem. Piękny kolor, ponadczasowa trwałość, a równocześnie względna łatwość obróbki sprawiły, że ze złota od najdawniejszych czasów wyrabiano przedmioty, pełniące funkcje przede wszystkim ozdobną.
To właśnie ten bardzo charakterystyczny, nie spotykany u innych metali kolor i łatwo zauważalny połysk sprawiły, że w wielu dawnych wierzeniach złoto kojarzono ze słońcem, a w starożytnym Egipcie było identyfikowane
wręcz z Bogiem Słońca – Ra. Jako „boski metal”, złoto było surowcem, z którego wykonywano wizerunki, a nawet posągi bogów, spotykane w wielu religiach starożytnego świata. Podobnie ewoluowało złoto w świeckiej sferze życia społeczeństw, trafiając w formie biżuterii na ręce, głowy i szyje zarówno skromnych ludzi, jak też monarchów.
Dla osób zamożnych ze złota wyrabiano też drobną galanterię, a nawet niektóre przedmioty codziennego użytku- sztucce, szczotki do włosów, ramy obrazów.
W czasach bardziej współczesnych złoto znalazło również zastosowanie w technice, elektronice i innych dziedzinach. A skąd mieliśmy to złoto?:)Po raz pierwszy użyte przez ludzi złoto pochodziło z północno-wschodniej Afryki, gdzie ślady jego eksploatacji sięgają aż 6000 lat. Później, na Pustyni Arabskiej, zwrócono uwagę na pierwotne złoża złotonośnych żył kwarcowych. Badania archeologiczne udokumentowały istnienie na tym obszarze 45 kopalń, z których w okresie Starego Państwa (ok. 2686-2181 p.n.e.) wydobyto około 850 ton złota. Największy rozkwit wydobycia i produkcji złota nastąpił jednak w okresie Nowego Państwa (1567-1085 p.n.e.), a zwłaszcza w okresie panowania faraona Totmesa III i jego następców. W tym czasie główną krainą eksploatacji złota była Pustynia Nubijska i szacuje się, że tamtejsze roczne wydobycie wynosiło wówczas około 25 ton (z samego tylko grobowca Tutanchamona wydobyto aż 40 ton złota).
Legendarne skarby Inków i tajemnicza kraina Eldorado w Ameryce Południowej – to osobny rozdział historii złota.
Nie mniej sławna jest historia „gorączki złota”, która w XIX wieku opanowała Kalifornię i Alaskę w Ameryce Północnej. W tym samym czasie odkryto też zasobne złoża złota w Australii, gdzie największy ze znalezionych samorodków ważył aż 96 kg. Również w tym okresie rozkwitała eksploatacja i produkcja złota w Rosji – najpierw na Uralu (największy znaleziony tam samorodek ważył 36 kg), a później na Syberii. Obliczono, że ze złóż tych w carskiej Rosji odzyskano około 3000 ton złota.
W Europie wydobycie złota kwitło na Cyprze, w Grecji i na Płw. Bałkańskim. Właśnie z Grecji pochodzą najstarsze europejskie złote monety, które na wyspie Thasos bito około roku 550 p.n.e. W okresie kreteńskim eksploatowano złoto również w Karpatach (Rudawy Słowackie, Niżne Tatry, Siedmiogród). Najstarsze ślady wydobycia złota w Europie pochodzą jednak z rejonu Alp, gdzie w Wysokich Taurach, na wysokości 2400 m n.p.m., kruszec ten wydobywali ludzie z epoki kamiennej już około 2000 lat p.n.e. W podobnym okresie eksploatowano też najstarsze złoża złota na Płw. Iberyjskim.
Ważnym obszarem złotonośnym w Europie był… Śląsk, gdzie pierwsze grupy poszukiwaczy złota dotarły już przed 4000 lat.
W średniowieczu złoto wydobywano ze złóż rozsypiskowych w okolicach Złotoryi, Lwówka Śl., Legnickiego Pola, Mikołajowa i Wądroża Wlk., a także w wielu miejscach na terenie Kotliny Jeleniogórskiej (m. in. Złoty Potok, Złotucha, Złote Jamy). Szczególne znaczenie miała jednak eksploatacja złoża pierwotnego w Złotym Stoku. Złoże to, związane z występowaniem kruszców arsenu odkryto najprawdopodobniej już w VII wieku, a najstarszy zapis o prowadzonych tu pracach górniczych pochodzi z wieku XIII. Jest to zatem najstarsza kopalnia złota w Polsce, w której odzysk złota prowadzono aż do 1962 r., kiedy to na skutek do dziś nie wyjaśnionych „odgórnych zaleceń” zaprzestano wydobycia i produkcji tego cennego kruszcu, a kopalnię zamknięto – na zawsze ją likwidując.
Na szczęście do tej pory kopania złota w Złotym Stoku jako muzeum czeka jeszcze na swoich odkrywców.
Eksploratorzy mogą się natknąć na wiele pozostałości minionych wieków, począwszy od szczątków pracujących tu niegdyś górników, którzy nigdy nie zostali wydobyci po katastrofach górniczych, czy w końcu na tajemnice III Rzeszy skrzętnie skrywane przed oczami ciekawskich przez zawaliska skalne…
text: Ewelina Tobiasz , ATT Investments Europe Sp. zo.o
