Grudzień… czas przygotowania do Świąt Bożego Narodzenia… jak co roku chcemy, aby wszystko było idealnie.
Wybieramy potrawy na świąteczny stół, szukamy ozdób, które wprowadzą do domu świąteczny klimat, przy dźwiękach Last Christmas kupujemy prezenty, przynosimy do domu opłatek… Tuż przed samą Wigilią w naszych domach ustawiamy kolorową, rozświetloną choinkę… w tym komercyjnym zgiełku warto na chwilę zatrzymać się i pomyśleć skąd wzięła się ta tradycja i co ona oznacza.
Tradycja ubierania choinki pojawiła się w Polsce w XIX wieku i przywędrowała z Niemiec. Początkowo zwyczaj ten można było zaobserwować na Pomorzu, Warmii i Mazurach, ale z czasem świąteczne drzewko zaczęto ustawiać we wszystkich regionach Polski.
Boże Narodzenie i poprzedzająca je Wigilia to czas zimowego przesilenia słońca. Jest to moment, w którym dzień staje się dłuższy niż noc, światłość zwycięża ciemność. Dlatego ważnym elementem przystrojenia choinki są kolorowe lampki i gwiazda na czubku.
Jest to czas, w którym świętujemy zrównanie nieba z ziemią…
… przyjście na świat Boga, ale w ludzkiej postaci. W nim natura boska połączyła się z ludzką – nieskończony i wszechmogący Bóg rodzi się jako Syn Boży – Jezus Chrystus. Choinka jest metaforą tego zjednoczenia. Łączy ziemię z niebem – zakorzeniona w ziemi, jednocześnie swój wierzchołek ma w niebie, czego symbolem jest błyszcząca gwiazda.
Zanim jednak choinka pojawiła się w polskich domach, powszechne było przystrajanie domów zielonymi gałązkami jodłowymi, świerkowymi lub sosnowymi, czyli takimi, które nawet zimą są zielone – wszechżywe. Najczęściej dekorowano nimi drzwi wejściowe, a także ściany i ramy obrazów. Pamiętano również o dekoracji budynków gospodarskich, takich jak stodoły czy obory.
„Podłaźniki”
W południowo – zachodniej Polsce nad stołem wigilijnym wieszano tzw. podłaźniki. Były to okrągłe ozdoby, oplecione zielonymi gałązkami i przyozdobione różnymi smakołykami – domowymi ciasteczkami, orzechami, jabłkami, a także kolorowymi papierowymi wycinankami i zrobionymi z kolorowych opłatków światami i gwiazdami. Co ciekawe gwiazdy i światy zrobione z opłatków to typowo polska ozdoba, nie występująca w tradycjach innych krajów.
Wierzono, że podłaźniki miały dobroczynne działanie – zapewniały domownikom i wigilijnym gościom dostatek, zgodę i rodzinne szczęście, a także chroniły przed chorobami i niepowodzeniami. Z tego względu podłaźników nie wolno było wyrzucać – po zakończeniu okresu świątecznego, ozdoby te były kruszone i dodawane do karmy zwierząt, a także zakopywane w polnych bruzdach, co miało zapewnić urodzaj w nadchodzącym roku.
W dzisiejszych czasach naturalne choinkowe ozdoby zostały zastąpione plastikowymi lub szklanymi bombkami, a choinka rozświetlana jest kolorowymi elektrycznymi lampkami. W moim domu rodzinnym każde dziecko co rok otrzymuje nową bombkę, którą wiesza na choince. Z roku na rok na drzewku powstaje historia rodziny. Przy wspólnym ubieraniu choinki, wspominamy kto i kiedy dostał poszczególne ozdoby. Niektóre bombki mają prawie 50 lat. Wieszając je wspominamy ważne wydarzenia, a także osoby, których już z nami nie ma.
