Początki tej choroby sięgają czasów starożytności. Niegdyś była nazywana ”krolową chorób”,
„chorobą bogaczy”. Pierwsze wzmianki o tej choroby sięgają 2600rp.n.e. Zapiski te zawierały opis
artretyzmu palucha.
Hipokrates w 400r.p.n.e.również odnosił się do tej choroby w Aforyzmach. W 1683 roku angielski lekarz Thomas Sydenham zwrócił uwagę w swoich pracach na nasilenie objawów dny moczanowej w godzinach porannych, głównie u mężczyzn. 1679 rok – po raz pierwszy zostały opisane kryształki kwasu moczowego pod mikroskopem. 1848 powiązano zależność pomiędzy występowaniem kryształków kwasu moczowego a dną moczanową.
DNA MOCZANOWA – PODAGRA SCHORZENIE ZAPALNE STAWÓW
Dna moczanowa – to choroba dotykająca stawy . Stan zapalny jest wywołany krystalizacją moczanu sodu w płynie stawowym, fagocytozą kryształków a w konsekwencji powstawaniem złogów w tkankach stawowych ale nie tylko, ponieważ potrafi także dotknąć narządów i tkanek. Choroba najczęściej dotyka mężczyzn -5-28/1000mężczyzn. Kraje wysokorozwinięte to kolejny zauważalny wzrost do występowania tej choroby.
Co jest odpowiedzialne za taki stan w organizmie.
Otóż puryny, które dostarczamy wraz z pożywieniem w końcowym etapie swoich przemian w organizmie są metabolizowane do kwasu moczowego i wydalane drogą układu moczowego. Jest on końcowym produktem ich przemian. Normy laboratoryjne dla kwasu moczowego w surowicy krwi dla M: do 5,2 mg/dl. K: przed menopauzą- 4,0mg/dl, po menopauzie : 4,4mg/dl. HIPERYURYKEMIA – to stan, w którym poziom kwasu moczowego przekracza 7mg/dl. Przy wartościach 9 i wyżej wystąpienie objawów klinicznych jest dostrzegalne, aczkolwiek mogą one wystąpić już przy dużo niższych poziomach kwasu moczowego w surowicy krwi. Charakterystycznym, często zauważalnym jako pierwszy objawem jest ból palucha. Spowodowane jest to odkładaniem się kryształków moczanu sodu, który krystalizuje właśnie w tkankach , czego następstwem jest guzek dnawy . Zniszczenia mogą sięgać uszkodzeń miąższu nerek, kości, kanalików nerkowych, nasiennych. Napad dny moczanowej może zostać wyzwolony przez wiele czynników, m.in. stres psychiczny, nadmierna podaż produktów bogatopurynowych, nadużywanie alkoholu, duży wysiłek fizyczny, duże zabiegi operacyjne. Natomiast czynnika ryzyka to przede wszystkim: NADWAGA, OTYŁOŚĆ,
ALKOHOLIZM, HIERLIPIDEMIA, zatrucie ołowiem lub glinem.
Objawem charakterystycznym ataku dny moczanowej jest pojawiający się nagły, silny ból z procesem
zapalnym stawu.
Jest on obrzęknięty, skóra nad nim jest czerwona, napięta, błyszcząca. Objawy te najczęściej występują z rana. Ból jest tak silny, iż dotknięcie pościeli bywa bardzo bolesne. Stan taki może trwać od 10m dni do 3 tyg, jeśli nie zostanie podjęte leczenie. Jedną z podstaw leczenia jest leczenie żywieniowe i ono odgrywa zasadniczą rolę w wyciszeniu choroby . Dna moczanowa jest często jednostka towarzyszącą innym schorzeniom danego pacjenta. Otyłość, to przy niej często poziomy kwasu moczowego są znacznie powyżej normy. W dietoterapii dny moczanowej dietę określa się jako jarsko-mleczną. W skład tej diety wchodzą głównie warzywa, owoce, mleko i przetwory mleczne, jajka, olej roślinne, płyny w dużych ilościach. Rozkład makroskładników: Białko 15%, tłuszcze 30%, węglowodany 55%. , oczywiście należy uwzględnić ewentualne modyfikacje w zależności od potrzeb. To co należy wykluczyć z diety takiej osoby to na pewno produkty wysokopurynowe: mięso(do 100g), galarety, wywary mięsne, kostki rosołowe, konserwy, owoce morza, wędliny , podroby , grzyby, suszone drożdże. Wykluczeniu lub mocnemu ograniczeniu podlegają również wszelkie sery białe tłuste, sery pleśniowe, podpuszczkowe, topione, tłuszcze zwierzęce, suche nasiona strączkowe, szczaw, szpinak, brokuły, RABARBAR. Spożycie płynów należy zwiększyć do przynajmniej do 3l/dobę. Ma to na celu zapobieganiu nadmiernemu zagęszczeniu moczu .
W trakcie napadu dny American Dietetic Association zaleca picie
od 8-16 szklanek płynów dziennie (1/2 z tego powinna stanowić woda).
Nie są zalecane jako płyny kawa, mocna czarna herbata, kakao, napoje słodzone, napoje z dużą zawartością fruktozy. Zakaz alkoholu, zwłaszcza piwa. Etanol podwyższa stężenie kwasu moczowego we krwi. Ograniczyć należy spożywanie cukrów i słodyczy. Glukoza i fruktoza mogą być częściowo metabolizowane do kwasu mlekowego a ten z kolei hamuje wydalanie szkodliwego kwasu moczowego. Zaleca się zwiększenie spożywania produktów bogatych w kwasy tłuszczowe n-3. Z ciekawostek spożywanie wiśni ze względu na antocyjany mających działanie p/zapalne przyczynia się do zmniejszenia napadów dny nawet do 35%.
Produkty dla pacjentów z dną moczanową można podzielić na 3 grupy :
Produkty , z których powstaje mniej niż 50 mg kwasu moczowego
Produkty , z których powstaje 50- 100mg kwasu moczowego
Produkty , z których powstaje pow. 100 mg kwasu moczowego.
W okresie ataku dny obowiązuje spożywanie do 120 mg / dobę kwasu moczowego, poza okresem zaostrzenia choroby obowiązuje spożywanie do 300mg /dobę kwasu moczowego,
Jednym słowem określić można iż dieta pacjentów z dną moczanową głównie opiera się na warzywach, owocach, chudym nabiale. Zalecana jest dieta niskopurynowa, niskotłuszczowa, umiarkowana aktywność fizyczna, UTRZYMANIE PRAWIDŁOWEJ MASY CIAŁA , kontrola ciśnienia tętniczego, zaprzestanie picia alkoholu.
Źródło: „Diagnostyka laboratoryjna w Dietetyce „ red. naukowa Lucyna Ostrowska
