Migrena jest jednym z najczęstszych pierwotnych bólów głowy.
Schorzenie dotyka 10-15% populacji ogólnej, głównie ludzi młodych, częściej występuje u kobiet. 80-90% przypadków migreny stanowi migrena bez aury. U pozostałych chorych ból głowy jest poprzedzony objawami neurologicznymi 
nazywanymi aurą. Najczęstszym objawem aury migrenowej są zaburzenia wzrokowe (zygzakowate cienie w polu widzenia, mroczki lub ubytki w polu widzenia), ale mogą również występować: drętwienie połowicze, niedowład połowiczy, afazja i inne objawy ubytkowe. Ich charakterystyczną cechą jest ustępowanie i związek z napadem bólu głowy, który pojawia się po ich ustąpieniu.
Rozpoznanie migreny opiera się na kryteriach klinicznych, opracowanych przez Komitet Klasyfikacji Bólów Głowy Międzynarodowego Towarzystwa Bólów Głowy.
Kryteria rozpoznania migreny bez aury:
A. Co najmniej 5 napadów spełniających kryteria B–D
B. Napady bólu głowy trwające od 4 do 72 godzin (nieleczone lub leczone nieskutecznie)
C. Ból głowy wykazuje co najmniej dwie z następujących cech:
- jest umiejscowiony po jednej stronie głowy
- ma pulsujący charakter
- jest umiarkowanie lub znacznie nasilony
- nasila się podczas zwykłej aktywności fizycznej (np. chodzenie lub wchodzenie po schodach) lub zmusza do jej unikania
D. Napadom towarzyszy co najmniej jedna z następujących dolegliwości:
- nudności i(lub) wymioty
- nadwrażliwość na światło i nadwrażliwość na dźwięk
E. Ból głowy nie jest przypisywany innym zaburzeniom
Leczenie migreny w dużej mierze opiera się na doświadczeniu klinicznym, jednak podstawowe znaczenie ma prawidłowo postawiona diagnoza. Konieczna jest także ścisła współpraca lekarza z chorym oraz wzajemne zaufanie. Ze względu na przewlekły charakter choroby istotna jest kontrola, czy pacjent nie nadużywa leków oraz czy nie występują objawy niepożądane po ich stosowaniu. Napady migreny mogą być wywoływane przez pewne czynniki prowokujące, na przykład pokarmy lub niewłaściwy tryb życia, dlatego należy pamiętać, że czasami wystarcza eliminacja czynników prowokujących.
Leczenie ma dwa cele: pierwszy to przerwanie napadu choroby, drugi to zapobieganie wystąpieniu napadu. Przerwanie napadu migreny jest najwłaściwszym sposobem postępowania w przypadkach, gdy napady występują rzadko. Wybrany lek należy podać na początku napadu. Dobór właściwego oraz skutecznego leku nie zawsze jest łatwy i potrzeba niejednokrotnie wielu prób, zanim nastąpi pożądany efekt terapeutyczny. Popularnymi lekami w przerywani napadu migreny od wielu lat pozostają: kwas acetylosalicylowy, niesteroidowe leki przeciwzapalne m.in. naproksen, indometacyna, diklofenak oraz ergotamina. Na rynku farmaceutycznym dostępnych jest też wiele preparatów złożonych, będących połączeniem leku przeciwbólowego z kodeiną, kofeiną, czy barbituranami. Przełomem w leczeniu migreny było wprowadzenie do terapii tryptanów. Tryptany wpływają skutecznie nie tylko na dolegliwości bólowe, ale także na objawy towarzyszące migrenie: nudności, wymioty oraz światłowstręt. Cechują się dużą skutecznością terapeutyczną. Podobnie jak preparaty ergotaminy, należy je stosować w momencie wystąpienia bólu. Ogólnie przy doborze leku należy kierować się zasadą: lżejsze napady migreny mogą być skutecznie leczone niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi lub ergotaminą, napady silne wymagają jednak zastosowania swoistych leków przeciwmigrenowych najnowszej generacji.
Leczenie profilaktyczne zaleca się u chorych z częstymi i silnymi bólami głowy, gdyż jego głównym zadaniem jest zredukowanie liczby napadów i ich złagodzenie. Leczenie profilaktyczne w migrenie obejmuje zarówno farmakoterapię, psychoterapię i fizykoterapię.
Wskazania do leczenia profilaktycznego migreny to: trzy i więcej napadów migreny w miesiącu; napady o ciężkim lub wielodniowym przebiegu; napady niepoddające się doraźnym metodom leczeniu; przedłużająca się aura migrenowa. W profilaktyce migreny stosuje się: -blokery, leki przeciwdepresyjne, przeciwpadaczkowe i antagonistów wapnia. Leczenie profilaktyczne można zakończyć wówczas, gdy bóle głowy ulegną redukcji i są dobrze kontrolowane, przy czym nie powinno ono trwać dłużej niż 9–12 miesięcy.
dr n. med. Moniki Gołąb-Janowskiej
Mediklinika, ul. A.Mickiewicza 55.
