„Główną wartością w życiu nie jest to, co dostajesz. Główną wartością w życiu jest to, kim się stajesz.” – Jim Rohn
Wiele się mówi o wartościach, zwłaszcza w kontekście przekazywania ich dzieciom. Któż jednak z nas zastanowił się choć chwilę, czym są wartości? Co mamy na myśli mówiąc o tych, które
w naszym życiu są najważniejsze? Za Wikipedią, słowo „wartości” wywodzi się z języka niemieckiego, od słów Wert i Wuerde, które oznaczają godność, honor, powagę lub godny i wartościowy. Wartości często stanowią o naszych decyzjach, zachowaniu, postawie. To zbiór pewnych cech, które mogą mówić o naszych zaletach, walorach.
Gdyby spytać przypadkowo spotkanych ludzi, jakie wartości w ich życiu są ważne, usłyszelibyśmy wiele odpowiedzi. Kilka zapewne powtórzyłoby się, jak na przykład: miłość, rodzina, przyjaźń, szacunek.
Dlaczego zwracam uwagę na temat wartości? Ponieważ to my, dorośli przekazujemy swój system wartości dzieciom. Robimy to zapewne mniej lub bardziej świadomie. Czasem może wydawać się rodzicom, że posyłając dziecko do przedszkola czy szkoły, zwalnia się ich z powinności uczenia, co w życiu ważne i cenne. Każdy rodzic powinien zdawać sobie sprawę, że system wartości dziecko wynosi z domu, a przedszkole (później szkoła) mają jedynie wspierać w ich wprowadzaniu.
Należy zaznaczyć, że w późniejszym etapie życia dziecka, system wartości może być przekazywany przez nauczycieli, kolegów, koleżanki. Dlatego tak ważne jest, aby uświadomić sobie jakie ja, jako rodzic, chcę przekazać wartości swojemu dziecku, zanim zacznie to robić otoczenie.
Proponuję Państwu ćwiczenie, które być może pozwoli zidentyfikować wartości, które w Waszym życiu są najważniejsze i chcecie je przekazać swojemu potomstwu. Wypiszcie sobie na kartce wartości, którymi kierujecie się w życiu. Im więcej ich wypiszecie tym lepiej. Przyjrzyjcie się im i pomyślcie, co mieliście na myśli , wypisując je. Teraz wybierzcie proszę, trzy wartości, które w pierwszej kolejności przekazujecie (chcecie przekazywać) swoim dzieciom. Odpowiedzcie sobie na poniższe pytania:
- Co oznacza dla mnie każda z wypisanych wartości?
- Czym dla mnie są wypisane wartości?
- Co sprawiło, że wybrałam (-łem) właśnie te trzy?
- W jaki sposób do tej pory przekazuję te wartości dziecku?
- Co robię na co dzień, aby pokazywać dziecku jak ważne są te wartości?
- Czego nie robiłam (-łem) do tej pory, aby pokazywać dziecku jak ważne są te wartości?
- Co zacznę robić, aby przekazywać te wartości dziecku?
- Jaki będzie mój pierwszy krok i kiedy go zrobię?
Warto zwrócić uwagę na to, jakie wartości są dla nas ważne. Te materialne, czy może moralne?
Pamiętajmy, że to my, rodzice pokazujemy dzieciom co w życiu jest naprawdę ważne. Dzieci nie rodzą się z wdrukowanym kodeksem postępowania. Systemu zasad i wartości uczą się od nas, dorosłych. Świadomość rodzica, co dla niego jest ważne i jakimi zasadami w życiu się kieruje, jest tutaj zatem kluczowe.
Ważne jest, aby pamiętać, że dzieci nie kierują się tym, co rodzice mówią. Dla naszych pociech ważniejsze jest to, co robimy. Przecież doskonale już wiemy, że dzieci kopiują nasze zachowania. Niezbędne zatem, pozostając w temacie przekazywania wartości, jest dawanie spójnego komunikatu pomiędzy tym, co mówimy do dziecka a tym, co robimy. Nie możemy powtarzać jak ważny jest szacunek do drugiego człowieka, pokazując za chwilę, że nie mamy szacunku do swojego dziecka. Pamiętajmy, że postępowanie zgodne z wyznawanymi wartościami przejawia się w wielu aspektach naszego życia, a pozostawanie im wiernym powinniśmy zacząć od siebie. Przekazywanie wartości dzieciom powinno odbywać się w przyjaznej atmosferze, w gronie rodziny, najbliższych. Tutaj przymus i musztra nie przyniosą rezultatu. Warto zawsze poświęcić czas na wytłumaczenie dziecku, dlaczego dane postępowanie nie mieści się w ramach naszego systemu wartości. Samo ukaranie za „złe zachowanie” nie nauczy naszego dziecka wyciągania wniosków na przyszłość.
Co więc robić, jak postępować, aby móc przekazać dziecku wartości, które dla nas są najważniejsze? Zacząć od siebie. Przyjrzeć się sobie, swojemu zachowaniu, aby być pewnym, że wartości, które chcemy przekazać funkcjonują w naszym dorosłym życiu. Wówczas mamy szansę powodzenia.
